Waardenmodel Leefomgeving: inspelen op wat in de openbare ruimte leeft
Waar voorheen de welbekende Schoon, Heel en Veilig-maatstaf voldoende was voor de beoordeling van de leefomgeving, vraagt tegenwoordig zowel de beheerbranche als de samenleving om een uitgebreidere opvatting van actuele thema’s en ambities. “Met alleen beeldsystematiek vangen we de actuele vraagstukken namelijk niet meer”, aldus Marcel Aarnink (Directeur Cyber Advies).
“Daarom lanceert Cyber Advies het Waardenmodel Leefomgeving. Met dit onlangs ontworpen model maken we het voor beleidsmakers, beheerders en uitvoerders mogelijk om actuele thema’s zoals biodiversiteit en betrokkenheid te interpreteren, te ontwikkelen en nog belangrijker: het uitwerken in concrete maatregelen en het doorrekenen van de kosten en baten van de gekozen waarden.”
Wat is het Waardenmodel Leefomgeving?
Het Waardenmodel Leefomgeving geeft de relatie weer tussen de fysieke, sociale en economische voorwaarden die de leefbaarheid bepalen. Hoognodig, aangezien de traditionele middelen niet meer voldoen aan de vraagstukken van tegenwoordig. Zo biedt het model de bouwstenen om concreet richting te geven aan waardengestuurd beheer en geeft het inzicht in dilemma’s. Dit doet het model binnen een 9-tal ambities, namelijk biodiversiteit, inclusiviteit, gezondheid, uitstraling, veiligheid, circulairiteit, milieu, klimaatadaptatie en betrokkenheid.
Het model faciliteert binnen deze ambities oplossingsrichtingen voor zowel de inrichting, als het beheer en gebruik. Het helpt zogezegd bij het maken van keuzes en formuleren van beleidsdoelen en het bepalen van passende maatregelen. Daarnaast worden er aan de hand van het model verbeterstrategieën vastgesteld, ambities gemonitord en maatregelenpakketten samengesteld en doorgerekend! . Het model is geen standaard blauwdruk; het kan op verschillende manieren in de gemeente worden toegepast. Bij de uitwerking van de bestuurlijke of beleidsdoelen uit een coalitie programma of gemeentelijke visie, bij het opstellen van een beleidsplan groen, afval of wegen en bij de (her)ontwikkeling van een woonwijk of (her)inchting van een park of buurt.
Waarom een waardenmodel?
De waarde van de leefomgeving wordt steeds meer bepaald door de mate waarin deze aansluit bij de behoeften van de inwoners en de ambities die er zijn. Een bredere blik op de openbare ruimte is daarom gewenst. Beleving en gebruik komen centraal te staan en bepalen steeds vaker welke maatregelen nodig zijn. De openbare ruimte is tegenwoordig meer dan alleen Schoon, Heel en Veilig.
Dat gaat dus verder dan alleen beheer en onderhoud. Grote maatschappelijke opgaven krijgen steeds vaker een vaste plek in de politiek en in de collegeprogramma’s. Goed beheer is daarin cruciaal, aangezien het een aanzienlijke bijdrage levert aan de realisatie van maatschappelijke vraagstukken. Echter vraagt dat dus wel om een nieuwe aanpak. Een aanpak waarbij het beheren op basis van waarden centraal staat. “Via het Waardenmodel Leefomgeving dus”, aldus Marcel.
Zonder input uit het werkveld geen toepasbaar model
“Als Cens-or hebben wij met onze ZZP’ers mogen bijdragen aan de totstandkoming van het Waardenmodel Leefomgeving. Vanuit de verschillende achtergronden en expertises leverden onze ervaren krachten meer dan eens concrete handvatten bij de realisatie van het model”, aldus Astrid Hoevenagel. Astrid benadrukt: “Het is van belang om dergelijke initiatieven van zo veel mogelijk kanten te benaderen en te testen. Want als het in de praktijk niet begrepen wordt of werkt, lost het geen enkel probleem op. Het start bij relevantie en toepasbaarheid. Helemaal in de beheersector.”
Voorbeeld uit de praktijk
De gemeente Hellendoorn is met het beleidsplan wegen al goed op weg met waardegestuurd beheer. Hierin is naast veiligheid en mobiliteit extra focus gelegd op de waarden vergroening, inclusiviteit, gezondheid en verduurzaming. Hiervoor zijn concrete maatregelen uitgewerkt en doorgerekend in kosten en baten zodat andere programma’s zoals Duurzaamheid, Groen, Sociaal Domein/Jeugd en Volksgezondheid hieraan integraal bij kunnen dragen. Voor groen is men op een zelfde manier bezig. In een integrale visie op de inrichting van de openbare ruimte wordt de bredere verbinding gelegd; op verschillende thema’s, intern en extern. Deze visie is geen doel op zich, maar een gemeenschappelijk kader om de leefomgeving te optimaliseren. Het zet de stip op de horizon, geeft principes en uitgangspunten voor inrichting en beheer en vormt daarmee de kapstok voor de diverse sectorale plannen.
White paper en contact
Meer weten over het het Waardenmodel Leefomgeving? Download de white paper op waardenmodelleefomgeving.nl via onderstaande knop of neem contact op.
